Λιβύη: Στο στόχαστρο του ΟΗΕ ο οδικός χάρτης των εκλογών - Η ελληνική στάση

Την ώρα που οι δυο βασικές πολιτικές αρχές στην διαιρεμένη Λιβύη , από την μια η προσωρινή κυβέρνηση στην Τρίπολη και από την άλλη η διοίκηση Χαλίφα Χαφτάρ στα ανατολικά της χώρας διαγκωνίζονται για την εξουσία, ο ΟΗΕ παρουσιάζει στο Συμβούλιο Ασφαλείας έναν οδικό χάρτη για εκλογές και ενοποίηση των διαιρεμένων θεσμών.

Η μελέτη δημοσιοποιήθηκε, μετά τις πρόσφατες δημοτικές εκλογές που κατέγραψαν εντυπωσιακή συμμετοχή, παρά τα εμπόδια και τις παρεμβάσεις.

Η ειδική εκπρόσωπος του ΓΓ ΟΗΕ και επικεφαλής της Αποστολής Στήριξης του ΟΗΕ στη χώρα (UNSMIL) Χάνα Τέτε εξήρε το γεγονός ότι «26 λιβυκές δημοτικές αρχές προσήλθαν στις κάλπες στις 16 Αυγούστου παρά τις σημαντικές προκλήσεις» και υπογράμμισε ότι η προσέλευση έφτασε το 71%, που είναι «ένα σαφές σήμα ότι ο λαός της Λιβύης επιθυμεί να εκλέξει τους αντιπροσώπους του». Σε αρκετές περιοχές, σημείωσε, ήταν η πρώτη εκλογική διαδικασία από το 2014.

Εμπόδια και παρεμβάσεις

Ωστόσο, ανέφερε η κ. Τέτε, το σκηνικό δεν ήταν χωρίς σκιές. Η κυβέρνηση που έχει διοριστεί από το Κοινοβούλιο στην Ανατολική πλευρά έδωσε εντολή αναστολής της διαδικασίας σε 16 δήμους την ημέρα των εκλογών, ενώ τον Ιούλιο είχε ήδη μπλοκάρει άλλους 11, συμπεριλαμβανομένων αυτών της Βεγγάζης, Σαμπχά, Σύρτης και Τομπρούκ. «Η κατάσταση αυτή καταδεικνύει ξεκάθαρα την πρόκληση των διαιρεμένων θεσμών», τόνισε η κ. Τέτε, καλώντας τις de facto αρχές της Ανατολικής πλευράς «να επιτρέψουν το ταχύτερο δυνατό την επανέναρξη των εκλογών».

Στη Δυτική πλευρά, άγνωστοι πυρπόλησαν τα γραφεία της Ανώτατης Εθνικής Εκλογικής Επιτροπής στη Ζαουίγια παραμονή των εκλογών, καταστρέφοντας υλικό. Παρά τις επιθέσεις και εμπρησμούς σε Ζλίτεν και Σαχέλ αλ-Γκαρμπί, η διαδικασία πραγματοποιήθηκε, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τους υπαλλήλους της Επιτροπής στη Σαχέλ αλ-Γκαρμπί, οι οποίοι «έστησαν τις κάλπες έξω από τα καμένα γραφεία τους για να διασφαλίσουν την ψήφο των πολιτών».

Η επικεφαλής της UNSMIL παρουσίασε την πρόοδο από τις πανεθνικές διαβουλεύσεις που ακολούθησαν την έκθεση της Συμβουλευτικής Επιτροπής τον Μάιο. «Συμμετείχαμε σε πόλεις, σε δημοτικές αρχές, οργανώσαμε ανοικτές συναντήσεις με ευρεία εκπροσώπηση. Οι παρευρισκόμενοι εξέφρασαν σαφώς τις δημοκρατικές φιλοδοξίες τους, αλλά και την απογοήτευσή τους για τις πολιτικές εξελίξεις των τελευταίων ετών».

Μέσα από ηλεκτρονική διαβούλευση που έδωσαν πάνω από 22.500 απαντήσεις, το 42% εξέφρασε προτίμηση για ταυτόχρονες προεδρικές και βουλευτικές εκλογές, το 24% για συνέλευση που θα αντικαταστήσει τους θεσμούς, το 19% για μόνιμο σύνταγμα πριν από εκλογές και το 12% προτιμά μόνο για βουλευτικές. Οι γυναίκες και οι νέοι, σημείωσε, «επαναβεβαίωσαν την επιθυμία να συμμετάσχουν ουσιαστικά στη διαμόρφωση του πολιτικού μέλλοντος της Λιβύης, ζητώντας εγγυημένη εκπροσώπηση και θεσμικές δικλείδες ασφαλείας».

Οδικός χάρτης τριών πυλώνων

Η κ. Τέτε παρουσίασε έναν οδικό χάρτη βασισμένο σε τρεις άξονες: (1) ένα τεχνικά αξιόπιστο και πολιτικά εφαρμόσιμο εκλογικό πλαίσιο για την πραγματοποίηση προεδρικών και βουλευτικών εκλογών (2) ενοποίηση θεσμών μέσω νέας ενιαίας κυβέρνησης και (3) δομημένο διάλογο με συμμετοχή ευρέος φάσματος της κοινωνίας, ώστε να αντιμετωπιστούν τα βαθύτερα αίτια της σύγκρουσης και να δημιουργηθεί κοινό όραμα.

Επεσήμανε ότι η διαδικασία θα είναι σταδιακή, με συνολικό ορίζοντα 12-18 μηνών, και περιλαμβάνει βήματα όπως: ανασυγκρότηση της Εκλογικής Επιτροπής, τροποποιήσεις στο νομικό και συνταγματικό πλαίσιο, σχηματισμό νέας κυβέρνησης και μέτρα για την ασφάλεια και την οικονομική διαχείριση. «Αν υπάρξουν εμπόδια ή παρελκυστικές τακτικές, η UNSMIL θα επιδιώξει την υποστήριξη του Συμβουλίου για να προχωρήσει η διαδικασία» ανέφερε.

Προκλήσεις: Ασφάλεια και Ανθρώπινα δικαιώματα

Όσον αφορά στην ασφάλεια η κ. Τέτε έκανε λόγο για «εύθραυστη εκεχειρία» στην Τρίπολη μετά τις συγκρούσεις του Μαΐου, με παραβιάσεις που όμως δεν κλιμακώθηκαν. Κάλεσε την Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας και τη Διεύθυνση Καταπολέμησης Οργανωμένου Εγκλήματος να επιλύσουν τις διαφορές «μέσω διαλόγου και όχι με προκλήσεις».

Σοβαρή ανησυχία εξέφρασε για 20 θανάτους υπό κράτηση από το 2024, περιλαμβανομένου του ακτιβιστή Αμπντέλ Μουνίμ αλ-Μαρέμι, που πέθανε στην Τρίπολη τον Ιούλιο.

«Αυτές οι περιπτώσεις αποτελούν μέρος ενός διαρκούς μοτίβου σοβαρών παραβιάσεων με ατιμωρησία», τόνισε, ενώ αναφέρθηκε και στις δραματικές συνθήκες προσφύγων, ειδικά Σουδανών στην Κούφρα.

Έκκληση στο Συμβούλιο Ασφαλείας

Κλείνοντας, η κ. Τέτε υπογράμμισε ότι «ο λαός της Λιβύης προσβλέπει σε αυτό το Συμβούλιο για βοήθεια, ώστε να υπάρξει λύση και πολιτική διαδικασία που θα οδηγήσει σε εκλογές και ενοποιημένους θεσμούς».

Ζήτησε ενότητα από πλευράς Συμβουλίου, σημειώνοντας ότι το μήνυμα του πρέπει να «αντηχήσει σε όλη τη Λιβύη υπέρ της σταθερότητας, της ενότητας και της δημοκρατικής βούλησης του λαού».

Eλλάδα: Έτοιμη να συνεργαστεί με τη Λιβύη για ένα πιο σταθερό και ευημερούν μέλλον και για τις δύο χώρες

O Aναπλ. Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδας Ιωάννης Σταματέκος εξέφρασε την πλήρη στήριξη στις προσπάθειες της Ειδικής Εκπροσώπου του ΓΓ ΟΗΕ Χάνας Τέτε και της Αποστολής του ΟΗΕ στη χώρα UNSMIL για την προώθηση της πολιτικής διαδικασίας και τη διαμόρφωση ενός πολιτικού οδικού χάρτη που θα οδηγήσει το ταχύτερο δυνατό σε προεδρικές και βουλευτικές εκλογές.

Χαιρέτισε τις προσπάθειες του Προεδρικού Συμβουλίου για τη διατήρηση της εκεχειρίας στην Τρίπολη και ζήτησε την αποχώρηση όλων των ξένων δυνάμεων, ξένων μαχητών και μισθοφόρων από τη χώρα.

Ο κ. Σταματέκος έκανε έκκληση για αποτελεσματική εφαρμογή του καθεστώτος κυρώσεων και υπογράμμισε τη σημασία της επιχείρησης «Ειρήνη» της ΕΕ.

Επανεπιβεβαίωσε την ετοιμότητα της Ελλάδας να συνεργαστεί με τη Λιβύη για ένα πιο σταθερό και ευημερούν μέλλον και για τις δύο χώρες, μετά και την εποικοδομητική επίσκεψη του Έλληνα ΥΠΕΞ Γ. Γεραπετρίτη στη Λιβύη τον περασμένο μήνα.